15 روش ساده برای مقابله با عوارض دیابت - وبلاگ ماشین

به گزارش وبلاگ ماشین، تمام سلول های بدن به گلوکز (قند) احتیاج دارند. گلوکز با یاری هورمونی به نام انسولین وارد سلول ها می گردد. اگر انسولین کافی وجود نداشته باشد یا بدن قادر به استفاده از آن نباشد، گلوکز در خون انباشته می گردد و قند خون بالا می رود. این دقیقا چیزی است که برای مبتلایان به دیابت اتفاق می افتد. با گذشت زمان، دیابت می تواند به بروز عوارض مختلفی منجر گردد که بسیاری از آن ها در صورت شناسایی نشدن و رسیدگی نکردن به موقع خطرناک هستند. بیماری قلبی، بیماری کلیوی، نوروپاتی (آسیب عصبی)، رتینوپاتی (آسیب چشم)، سکته مغزی و قطع عضو از شایع ترین عوارض دیابت محسوب می شوند.

دیابت یک بیماری جدی است و به همین علت خودمراقبتی و پایبندی به برنامه درمانی معین شده به وسیله پزشک اهمیت بسزایی دارد. اگر خودمراقبتی را جدی بگیرید و به نکاتی که در این مقاله از وبلاگ ماشین مگ به آن ها اشاره می گردد عمل کنید، می توانید خطر عوارض مهم و حتی کشنده دیابت را کاهش دهید.

نکاتی برای پیشگیری از عوارض دیابت

توجه به توصیه های زیر به شما در پیشگیری، به تأخیر انداختن یا به حداقل رساندن عوارض دیابت یاری می نماید.

1. کربوهیدرات ها را با دقت انتخاب کنید

برای بیماران مبتلا به دیابت نوع کربوهیدرات مصرفی از میزان دریافت کربوهیدرات مهم تر است. اگر به دیابت مبتلا هستید، لازم نیست کربوهیدرا ت ها را به طور کامل کنار بگذارید. فقط سعی کنید کربوهیدرات هایی را انتخاب کنید که به آهستگی در بدن هضم می شوند.

غلات کامل، حبوبات، آجیل و سبزیجات و میوه های تازه از برترین منابع کربوهیدرات برای افراد مبتلا به دیابت محسوب می شوند. بیماران دیابتی، علیرغم شیرین بودن میوه ها، می توانند با خیال راحت آن ها را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.

2. در صورت احتیاج وزنتان را کاهش دهید

اگر اضافه وزن دارید، کم کردن وزن، حتی به میزان چند کیلو، می تواند توانایی بدن شما را در استفاده از انسولین بهبود بخشد. کاهش وزن به کنترل بهتر قند خون و بهبود فشار خون و چربی خون یاری می نماید و سطح انرژی بدنتان را افزایش می دهد. سعی کنید بیشتر از آنچه می خورید، کالری بسوزانید. برای آغاز، توصیه می گردد میزان چربی، قند و کالری رژیم غذایی خود را کاهش دهید.

3. به میزان کافی بخوابید

هم کمبود خواب و هم خواب بیش از حد، هر دو، می توانند اشتها و تمایل شما برای خوردن غذاهای پرکربوهیدرات را افزایش دهند. افزایش اشتها به چاقی منجر می گردد و خطر بروز عوارض ناشی از دیابت از جمله بیماری قلبی را افزایش می دهد. بنابراین، سعی کنید هر شب هفت یا هشت ساعت بخوابید. اگر به آپنه خواب مبتلا هستید، درمان آن می تواند خواب شما را بهبود بخشد و میزان قند خون تان را کاهش دهد.

4. فعالیت بدنی داشته باشید

شما می توانید هر نوع ورزش و فعالیتی را که دوست دارید، انتخاب کنید. پیاده روی، پایکوبی و دوچرخه سواری از جمله فعالیت هایی هستند که می توانند به کنترل قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت یاری نمایند. حتی راه رفتن در هنگام صحبت با تلفن هم برای شما مفید است.

هر روز 30 دقیقه ورزش کنید. ورزش به شما در کاهش مسائل قلبی-عروقی و کنترل سطح کلسترول و فشار خون یاری نموده و وزنتان را در محدوده سالم حفظ می نماید. بعلاوه استرس را کاهش می دهد و ممکن است به شما در کاهش مصرف داروهای دیابت یاری کند.

5. هر روز قند خون خود را چک کنید

یکی از مهم ترین کارهایی که یک بیمار مبتلا به دیابت باید انجام دهد، میزان گیری منظم قند خون است. این کار از بروز عوارض دیابت یا بدتر شدن آن ها جلوگیری می نماید. بعلاوه نشان می دهد که رژیم غذایی و ورزش چه تأثیری بر قند خون شما داشته اند و آیا برنامه درمانی شما به تغییر احتیاج دارد یا خیر. پزشک با توجه به شرایط سلامتی شما محدوده مناسب قند خون را برایتان معین می نماید. هر چقدر به هدف معین شده نزدیک تر شوید، احساس بهتری خواهید داشت.

6. استرستان را کنترل کنید

وقتی دیابت دارید، استرس می تواند باعث افزایش سطح قند خون گردد. سعی کنید تا حد امکان هر گونه استرس جسمی یا روحی را از خود دور کنید و تکنیک های مقابله با دیگران را بیاموزید. استفاده از تکنیک های تمدد اعصاب مانند تمرینات تنفسی، یوگا و مدیتیشن می تواند برای همه افراد، به ویژه مبتلایان به دیابت نوع 2، مفید باشد.

7. مصرف نمک را کاهش دهید

کم کردن میزان نمک (کلرید سدیم) مصرفی به کاهش فشار خون و محافظت از کلیه ها یاری می نماید. کم کردن میزان نمکی که سر سفره به غذا اضافه می کنید، کافی نیست. شما باید مصرف غذاهای حاوی نمک را هم کاهش دهید. آمارها نشان می دهد که بیشتر نمک موجود در رژیم غذایی از مصرف غذاهای فرآوری شده منشاء می گیرد.

اگر می خواهید نمک کمتری دریافت کنید، باید مصرف غذاهای آماده، کنسروشده و فست فودها را کاهش دهید. بعلاوه هنگام آشپزی به جای نمک از گیاهان معطر و ادویه ها برای مزه دار کردن غذاها بهره ببرید.

بزرگسالانی که سن آن ها بالای 50 سال است و افراد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت یا بیماری مزمن کلیوی باید با پزشک خود درباره میزان کاهش دریافت سدیم صحبت نمایند. به طور کلی، افراد مبتلا به دیابت باید مصرف سدیم را به کمتر از 2300 میلی گرم در روز (معادل حدود 5 گرم نمک) محدود نمایند. البته ممکن است پزشک مقادیر کمتری را توصیه کند.

8. اقدامات لازم برای کاهش خطر بیماری قلبی را انجام دهید

بیماری قلبی یکی از مهم ترین و جدی ترین عوارض دیابت است که می توان با اقدامات زیر از بروز آن جلوگیری کرد.

• میزان گیری سطح AIC - هموگلوبین A1C میانگین قند خون شما را طی دو تا سه ماه گذشته نشان می دهد. معمولا توصیه می گردد که AIC حداقل دو بار در سال آنالیز گردد. درباره معین میزان مناسب AIC با پزشک خود صحبت کنید.
• کنترل فشار خون - بیماران دیابتی باید فشار خون خود را به کمتر از 140/80 میلی متر جیوه رسانده و در این محدوده حفظ نمایند.
• کنترل کلسترول خون - در بیماران دیابتی باید میزان کلسترول بد (LDL) به کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر و تری گلیسیرید به کمتر از 150 میلی گرم در دسی لیتر برسد. محدوده مناسب کلسترول خوب (HDL) برای مردان و زنان دیابتی به ترتیب بالاتر از 40 و بالاتر از 50 میلی گرم در دسی لیتر معین شده است.

فشار خون بالا به عروق خونی آسیب می رساند. بالا بودن کلسترول هم نگران نماینده است، چون در بیماران دیابتی در مقایسه با سایرین آسیب ناشی از آن با سرعت بیشتری رخ می دهد و شدیدتر است. اگر به طور همزمان به این مسائل دچار شوید، احتمال بروز حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر عوارض جدی و کشنده زیاد می گردد.

پیروی از یک رژیم غذایی سالم، کم چرب و کم نمک، پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی و ورزش منظم می تواند به کنترل پرفشاری خون و کلسترول بالا یاری کند. اگر رعایت این نکات برای حفظ سلامتی کافی نباشد، پزشک برای شما دارو تجویز می نماید.

9. مراقب زخم ها و جراحت های خود باشید

دیابت خطر عفونت را افزایش و سرعت التیام زخم ها را کاهش می دهد. به همین علت ضروری است که حتی بریدگی ها و خراش های ساده را هم به سرعت درمان کنید. زخم های خود را به دقت تمیز نموده و از کرم آنتی بیوتیک و باند استریل بهره ببرید. اگر بعد از چند روز زخم بهبود پیدا نکرد، به پزشک مراجعه کنید.

پا بیشتر از اندام های دیگر بدن مستعد بروز عفونت است. قند خون بالا جریان خون را کاهش می دهد و به اعصاب پا آسیب می رساند. بعلاوه می تواند به درد، گزگز یا از دست دادن حس در پاها منجر گردد. برای جلوگیری از بروز مسائل پا کارهای زیر را انجام دهید.

• هر روز پاهای خود را با آب ولرم بشویید و به آرامی آن ها را خشک کنید.
• پاها و مچ پاها را با لوسیون مرطوب کنید. بین انگشتان پا کرم یا لوسیون نمالید، چون رطوبت زیاد می تواند به عفونت منجر گردد.
• هر روز پاهای خود را از نظر وجود تاول، بریدگی، زخم، قرمزی یا تورم چک کنید.
• اگر در پاهای خود زخم یا مشکل دیگری دارید که بعد از گذشت چند روز بهبود پیدا ننموده است، با پزشک مشورت کنید. در صورت وجود زخم باز باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
• داخل یا خارج از خانه پابرهنه راه نروید.

10. سیگار کشیدن را ترک کنید

افراد مبتلا به دیابت که سیگار می کشند دو برابر بیشتر از کسانی که سیگار نمی کشند، در معرض مرگ زودهنگام قرار دارند. سیگار احتمال بروز عوارض دیابت را افزایش می دهد. برخی از این عوارض در ادامه آورده شده اند.

• کاهش جریان خون در پاها که می تواند به عفونت، تأخیر در التیام زخم ها و قطع عضو منجر گردد
• کنترل ضعیف قند خون
• بیماری چشمی که ممکن است باعث نابینایی گردد
• بیماری های قلبی- عروقی
• بیماری کلیوی

ترک سیگار به حفظ سلامت قلب و ریه های شما یاری می نماید، در کنترل بهتر فشار خون مؤثر است و خطر بروز سکته مغزی، حمله قلبی، آسیب عصبی و بیماری کلیوی را کاهش می دهد. شما می توانید از پزشک خود برای ترک سیگار یاری بخواهید.

11. غذاهای سالم مصرف کنید

رعایت برخی از اصول در تنظیم برنامه غذایی می تواند به کنترل بهتر قند خون و پیشگیری از عوارض دیابت یاری کند.

• سوپرفودها مانند انواع توت، سیب زمینی شیرین، ماهی و سبزیجات سبز تیره و برگدار را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• برچسب مواد غذایی را بخوانید و از مصرف غذاهایی که میزان زیادی چربی اشباع و چربی ترانس دارند، اجتناب کنید.
• به جای چربی های اشباع و ترانس از چربی های غیراشباع مانند روغن زیتون بهره ببرید.
• از متخصص تغذیه برای تنظیم یک برنامه غذایی اختصاصی یاری بگیرید.

12. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید

بیماران دبابتی باید دو تا چهار بار در سال به وسیله پزشک ویزیت شوند. اگر انسولین مصرف می کنید یا برای حفظ تعادل سطح قند خونتان به یاری احتیاج دارید، ممکن است لازم باشد بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

هر بار که به پزشک مراجعه می کنید، او درباره شرایط تغذیه و میزان فعالیت بدنی شما سؤال می پرسد و شما را از نظر وجود هر گونه عارضه مرتبط با دیابت، از جمله علائم آسیب کلیوی، آسیب عصبی و بیماری قلبی، معاینه می نماید. بعلاوه پاهای شما را آنالیز می نماید تا بتواند مسائلی را که احتیاج به درمان دارند، شناسایی کند.

13. مراقب سلامت دندان های خود باشید

دیابت ممکن است شما را مستعد عفونت لثه کند. دندان های خود را حداقل دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید، یک بار در روز از نخ دندان بهره ببرید و حداقل دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر لثه شما خونریزی می نماید یا قرمز و متورم به نظر می رسد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

14. با مشورت پزشک روزانه یک عدد آسپرین بخورید

اگر به دیابت و سایر عوامل خطر مسائل قلبی-عروقی مانند فشار خون بالا مبتلا باشید، ممکن است پزشک مصرف روزانه آسپرین با دوز پایین را توصیه کند تا خطر حمله قلبی و سکته مغزی کم گردد. اگرعوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی را نداشته باشید، ممکن است خطر خونریزی ناشی از مصرف آسپرین از فواید آن بیشتر باشد. بنابراین، از پزشک خود بپرسید که آیا دریافت روزانه آسپرین برای شما مناسب است یا خیر.

15. واکسن بزنید

دیابت خطر ابتلا به برخی بیماری ها را که می توان با واکسیناسیون از بروز آن ها پیشگیری کرد، افزایش می دهد. با پزشک درباره لزوم دریافت واکسن های زیر مشورت کنید.

• واکسن آنفولانزا
• واکسن پنومونی (ذات الریه یا)
• واکسن هپاتیت B
• سایر واکسن ها مثل کزاز

کلام پایانی

تیم درمان شامل پزشک و متخصص تغذیه به شما اصول مراقبت از دیابت را می آموزد، اما اثربخشی توصیه های آن ها به خود شما بستگی دارد. سعی کنید تا جایی که می توانید درباره بیماری دیابت بیاموزید، تغذیه سالم و فعالیت بدنی را در برنامه روزانه ی خود بگنجانید و وزنتان را در محدوده سالم حفظ کنید. علاوه بر این، قند خونتان را به طور منظم چک کنید، داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید و در صورت احتیاج از تیم درمان یاری بخواهید.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ ماشین مگ را بخوانید.

منابع: webmd, mayoclinic