تصاویری از مقبره خیره کننده یک پادشاه - وبلاگ ماشین

به گزارش وبلاگ ماشین، ستی یکم در یکی از رنگارنگ ترین مقبره های سلطنتی مصر دفن شده بود؛ مقبره ای که در سالن ورودی تا اتاق دفن آن، جزئیات و نقش و نگار های مختلف به کار رفته است. شاید یکی از تفاوت های مهم این مقبره با سایر مکان ها با تاریخ مشابه در مصر، تابوت خالی فرعون در زمان کشف این مقبره باشد.

به گزارش ایسنا، در میان راه های ورودی مقبره های دره پادشاهان، سازه ای واقع شده است که در بین محققان به KV 17 معروف است. این سازه که ضربان قلب مصرشناسان را تندتر می نماید، مقبره ای است که برای ستی یکم، فرعونی که در سال 1279 قبل از میلاد درگذشت، ساخته شده است. زمانی که این مقبره در سال 1817 میلادی کشف شد، دیوار های نقاشی شده که باور های مذهبی را به وسیله تصاویر فرعون و ایزدان مصر باستان به تصویر کشیده است، کاوشگران را شگفت زده کرد.

در دوره پادشاهی نوین، یعنی زمانی که مصر به سطح جدیدی از قدرت و نفوذ رسید، دره پادشاهان به عنوان محل دفن بسیاری از حکمرانان مورد استفاده نهاده شد. ساخت این گورستان بزرگ از دوران حکومت تحوتموس یکم، سومین پادشاه دودمان هجدهم شروع شد. یک مقبره بزرگ برای تحوتموس آماده شد که درون صخره های این درّه، تراشیده شده بود. این منطقۀ دورافتاده برای این به عنوان یک گورستان انتخاب شده بود تا مقبره ها را از چشم دزدان پنهان نمایند.

با وجود آن کوشش ها برای مخفی کردن مقبره ها و اشیائی که در آن ها قرار داده شده بود، بیشتر مقبره ها، البته به جز مقبره توت عنخ آمون، به طور قابل توجهی غارت شدند، که مقبره ستی یکم هم یکی از آن ها بود. با این حال، مقبره ستی یکم حتی بدون اشیاء خاکسپاری طلایی و مومیایی فرعون، در زمان کشف هنوز گنجینه های بی شماری داشت. هنر ارزشمندی که دیوار های مقبره را تزئین نموده است، به کارشناسان یاری کرد تا اطلاعات خوبی درباره سنت های خاکسپاری این فرعون به دست آورند.

قبره ستی یکم که در سال 1871 میلادی کشف شد، در فاصله بین مقبره پدرش رامسس یکم و رامسس دهم فرعون دودمان بیستم واقع شده است

زمانی که جیووانی بلزونی، ماجراجوی ایتالیایی و عضو سابق سیرک، در سال 1815 میلادی وارد مصر شد، این کشور تحت کنترل بریتانیا بود. با وجود هویت بلزونی که ترکیبی از کاشف و دزد مقبره بود، کنسول بریتانیا از خدمات او برای یاری به انتقال مجسمه سر بزرگ رامسس دوم به اسکندریه استفاده کرد و این مجسمه را درنهایت به موزه بریتانیا در لندن فرستاد. بلزونی بعلاوه درگیر یک کشمکش با کنسول فرانسه شد که باند هایی از دزدان مقبره را برای ردیابی آثار باستانی به کار گرفته بود.

بلزونی برای سبقت گرفتن از رقیب خود، با مردم محلی نزدیک دره پادشاهان دوست شد. او به لطف اطلاعات آن ها از این محوطه شناخت پیدا کرد. البته بلزونی واقعا به باستان شناسی علاقه مند بود. او پس از آنالیز توپوگرافی درّه به این نتیجه رسید که تخلیه سریع آب باران می تواند نشان دهنده وجود منافذ پنهان باشد.

بلزونی در زمستان سال 1816 میلادی، موقعیت مکانی مقبره آیی، یکی از فرعون های دودمان هجدهم مصر را کشف کرد. اعضای گروه او در اکتبر همان سال مقبره رامسس یکم، مؤسس دومان نوزدهم را کشف کردند. بلزونی در جریان کشف این مقبره متوجه یک حفره کوچک شد که آب باران به وسیله آن به آسانی جذب می شد. به همین علت نتیجه گرفت که یک فضای خالی باید زیر حفره وجود داشته باشد. اعضای گروه او با حفاری این نقطه، ورودی را کشف کردند که مملو از ویرانه بود. پس از اینکه ویرانه ها تخلیه شدند، دیوار های نقاشی شدۀ حیرت آور نیز آشکار شدند.

زمانی که بلزونی، مشغول کاوش مقبره بود، بقایای یک گاو نر مومیایی شده را پیدا کرد که باعث شد این مقبره را به عنوان مقبره ای برای آپیس (گاو مقدسی که در جنوب مصر پرستیده می شد) شناسایی کند. او این مقبره را به عنوان مقبره ای برای ستی یکم یا دیگر حکمرانان شناسایی نکرد؛ چراکه در هیچ نقطه ای از مقبره اثری از مومیایی انسان نبود.

سقف اتاق دفن ستی یکم نمایی از آسمان و ستاره ها را به تصویر می کشد

بلزونی با اینکه هویت مالک اصلی این مقبره را تشخیص نداده بود، اما متوجه شد که نقاشی های فضای داخلی مقبره بی نظیرند. چند ماه پس از این اکتشاف، بلزونی نسخه های مومی این نقاشی ها را ایجاد کرد که البته باعث آسیب رسیدن به دیوارنگاره ها شد. او بعلاوه نقاشی های آبرنگ از هنر مقبره خلق کرد.

زمانی که بلزونی به اتاقک دفنی رسید، با سقفی از نقاشی آسمان روبرو شد و تابوتی از جنس سنگ آهک پیدا کرد که خالی بود. این تابوت در نزدیکی یک راه پله کشف شد که به یک راهرو مرموز منتهی می شد. اعضای گروه کاوشی بلزونی پس از کاوش چند متر از این راهرو، در نهایت آن را رها کردند. تابوت دان از مقبره خارج شد و در نهایت جان سوان، مجموعه دار انگلیسی مالک آن شد.

در این دیوارنگاره، ستی یکم درحالی به تصویر کشیده شده است که با ایزدان مختلف مصر باستان دیدار می نماید

آثار هنری این مقبره علاوه بر اینکه خیرنماینده بودند، قدیمی ترین و کامل ترین متن های خاکسپاری را در اختیار مصرشناسان امروزی قرار دادند. نقاشی های دیواری مقبره، صحنه هایی از کتاب امدوات را با جزئیات به تصویر کشیدند. روی تابوت دانی که در این مقبره کشف شد نیز با صحنه هایی از کتاب دروازه ها تزئین شده است و امروزه به عنوان یکی از مهم ترین آثار تاریخی دودمان نوزدهم مصر باستان شناخته می گردد.

چندین سال پس از این اکتشاف، کارشناسان بار ها پادشاهان مختلف را به عنوان مالک احتمالی مقبره شناسایی کردند، اما ژان فرانسوا شامپولیون، محقق فرانسوی ـ در سال 1828 میلادی با تفسیر نوشته های هیروگلیف مقبره، ستی یکم را به عنوان مالک آن شناسایی کرد. ستی یکم که یکی از بزرگترین حکمرانان دودمان نوزدهم و پدر رامسس دوم بود، به مدت 11 سال حکومت کرد. باستان شناسان بعدها، مومیایی فرعون را در مخفیگاه سلطنتی مومیایی کشف کردند. این مومیایی در دوران باستان برای اینکه در امان بماند به مخفیگاه منتقل شده بود.

مومیایی ستی یکم که در سال 1881 میلادی کشف شد

تحقیقات درباره این مقبره تا قرن بعد ادامه پیدا کرد. در سال 1903 میلادی، هاوارد کارتر که در سال 1922 میلادی، مقبره توت عنخ آمون را کشف نموده بود، مقبره ستی یکم را بار دیگر مورد آنالیز قرار داد. یک قرن بعد نیز زاهی حواس ـ باستان شناس مصری ـ پایان تونلی را نزدیک به پلکانی که بلزونی کشف نموده بود به طور کامل کاوش کرد. حواس دریافت که این تونل به طور ناگهانی بعد از 240 متر تمام می گردد و به این نتیجه رسید که احتمالا این تونل قرار بود اتاقک دفن را به قلمرو مردگان متصل کند.

از زمان نخستین کاوش بلزونی، مقبره در معرض عناصر مختلف نهاده شده و بازدید انسان به آن آسیب رسانده است. با این حال کوشش هایی برای حفظ و نگهداری مقبره ستی یکم اجرا شده است؛ در سال 2016 میلادی بنیاد فکتوم از جدیدترین فناوری استفاده کرد تا تمام ساختار مقبره را اسکن و از آن عکسبرداری کند تا از این طریق علاوه بر حفاظت و مطالعه آثار هنری آن، کپی برداری های دقیقی نیز انجام دهد که با چاپ کردن آن ها امکان ساخت یک نمونه مشابه از مقبره به وجود بیاید. پس از اینکه این ماکت در ابعاد واقعی ساخته شد، این امکان برای بازدیدنمایندگان فراهم شد که حضور در مقبره باشکوه فرعون را بدون وارد شدن به مقبره اصلی تجربه نمایند.

با در نظر رفتن فاصله 88 متری سالن ورودی تا اتاق دفن، مقبره ستی یکم طولانی ترین مقبره در دره پادشاهان محسوب می گردد

ورودی به مقبره ستی یکم به مجموعه ای از دالان های و اتاقک ها منتهی می گردد. دیوار اتاقک های نزدیک ورودی با آثار هنری بی شماری تزئین شده اند و متن های مخصوص خاکسپاری با موضوع رع ـ ایزد خورشید مصریان باستان ـ را شامل می گردد. یکی از این متن های کتاب امدوات متعلق به پادشاهی نوین است که ماجرا های رع را روایت می نماید. بازدیدنمایندگان از این مقبره با پایین آمدن از چند پله از سه دالان عبور می نمایند.

سمت راست: تصویری از کتاب امدوات

سمت چپ: ورودی اصلی مقبره ستی یکم

در اتاق نخست، تصویر ستی یکم را می توان مشاهده کرد که با رع دیدار می نماید. در این اتاق بعلاوه تعدادی کرکس به عنوان نمادی از نخبت، الهه مصر باستان روی سقف و در پس زمینه ای پرستاره به تصویر کشیده شده اند. در ادامه بازدیدنمایندگان وارد اتاقکی می شوند که به عنوان مقبره ازیریس، ایزد دنیا زیرین در مصر باستان ساخته شده است. در این اتاقک می توان آثار هنری را دید که استقبال خدایان از فرعون متوفی را نشان می دهند.

مقصد بعدی، اتاقی است که چهار ستون پرنقش و نگار در آن ساخته شده است. روی هر سمت این ستون ها روح ستی یکم، درحالی به تصویر کشیده شده که با یک ایزد هم نشین است.

با پایین رفتن از پله ها و خروج از اتاق ستون دار، دالانی دیده می گردد که دیوار های آن ستی یکم را مقابل میزی مملو از پیشکش نشان می دهد. در مرحله بعد یک پیش اتاق وجود دارد که روی سقف آن آسمان پرستاره نقاشی شده است. پس از پیش اتاق، نوبت به محل دفن اصلی می رسد که برای مومیایی فرعون ساخته شده بود. این اتاق به دو بخش تقسیم می گردد. زیر سقف طاق دار همین اتاق بود که بلزونی تابوت دان خالی ستی یکم را پیدا کرد. بعضی معتقدند که غارتگران در دوران باستان به علت ابعاد بسیار بزرگ تابوت دان، از خارج کردن آن منصرف شده بودند.

یک گذرگاه طولانی مرموز از اتاق دفن ستی یکم به پایین منتهی می گردد و برای نزدیک به دو قرن، هیچ کسی مسیر آن را متوجه نشده بود. پیش تر گمان می رفت که شاید این تونل به محل اصلی مومیایی فرعون می رسد.

در نهایت در سال 2007 میلادی، یک گروه از باستان شناسان به سرپرستی زاهی حواس ویرانه هایی را که در انتهای این تونل مرموز انباشته شده بود پاکسازی کرد. در سال 2010 میلادی معین شد که این تونل به طور ناگهانی تمام می گردد و مقصد معینی ندارد. حواس معتقد است که این تونل برای متصل کردن مقبره به دنیا زیرین ساخته شده بود،، اما حفاری آن پس از درگذشت ستی یکم رها شد.

عکس ها: نشنال جئوگرافیک